Heybeliada, İstanbul Prens Adalarının en yeşil adasıdır. Eski adı Yunanca bakır anlamına gelen Halki'dir.
En yükseği 140 metreye yaklaşan dört tepesi vardır. Heybeli yaz-kış nüfusunun en kalabalık, gidiş-gelişin en yoğun olduğu ikinci adadır.
İskeleden inilince solda Deniz Lisesi ve ona bağlı binalar uzanır. Bu binaların arasından geçilerek arkada, Çam Limanı tarafında, şu an faliyeti olmayan Sanatoryum’a gidilir.
Deniz Kuvvetleri’nin elinde bulunan arazide tarihten kalan iki ilginç eser vardır;
Birincisi Türkler’in fethinden önce yapılmış son ve Adalar’daki tek Bizans Kilisesi, Kamariotissa’dır. Kiliseyi son İmparatoriçe Maria Komnena’nın yaptırdığı sanılıyor. İstanbul’da Fener’deki Aya Maria dışında, dört yapraklı yonca modeline göre yapılmış tek kilise budur. Bu kıyıda Aya Yorgi (Ayios Yeorgios) Manastırı, Çam Limanı’nın batı ucunda Tarik-i Dünya Manastırı vardır.
İkinci ilginç kalıntı İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth’in elçisi Edward Barton’ın mezar taşıdır. Üzerinde –imla yanlışları da olan- Latince bir kitabe ve Barton’ın aile arması var.
Bu tarihi eserler askeri arazide olduğu için özel izin alınmadan görülemiyor.
İskelenin sağında çarşı, meyhane ve kahveler yer alır. Büyük Rum Kilisesi Aya Nikola (Ayios Nikolaos) buradadır. Adalar’da kışın da açık kalan otel Panaroma’nın yanından geçerek yürüyünce, çamlık piknik yerlerine gelinir. Piknik alanlarının hemen ilerisinde Değirmen burnu denilen bölgeye ulaşılır. Bölgeye adını veren değirmen kalıntıları hala ayaktadır.
Fazla yapılaşmamış olan diğer tepede, Bizans'a kadar dayanan geçmişi olan Ayia manastırı (Trias Manastırı) ve Rum Ortodoks Ruhban Okulu vardır. Heybeliada, fetihten bir zaman sonra, Rum nüfusun başlıca dini eğitim merkezi olmuştur (Dünyevi eğitim merkezi Fener’de kaldı). Din adamı adayları Yunanistan’dan ve Rumlar’ın bulunduğu her yerden buraya okumaya gelirdi. 1970’lerde Türk hükümetiyle Rum Ortodoks Patrikhanesi arasındaki bazı anlaşmazlıklardan ötürü buradaki eğitim faaliyetlerine son verilmiştir.
Ortodoks Rum dini kurumlarının yanında 1940’larda yapılmış Beth Yaakov sinagogu bulunur.
Kuzey kıyısında da Hidiv ailesinden Sait Halim’in kardeşi Abbas Halim Paşa’nın konağı halen ayaktadır. Bu yapı aynı zamanda Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın yaşadığı yerdir.
Deniz Lisesi
XVIII. asrın yarısına kadar Osmanlı donanmasında ve korsan gemilerinde kaptan yetiştirilmesi her hangi bir teşkilata bağlı olmayıp, babadan oğula ve ustadan çırağa ameli olarak yürütülmekte idi. Osmanlı İmparatorluğunda eğitim sistemine dönüş hareketi l734'te Üsküdar Mühendishanesi'nin açılması ile başlar. Bugünkü Deniz Harp Okulu'nun nüvesini teşkil eden mektep, ilk defa çeşme mağlubiyeti üzerine 18 Kasım 1776 da (devrin Kaptan-derya'sı) Cezayirli lakabıyla anılan Hasanpaşa'nın teşebbüs ve padişahın iradesi alınarak Kasımpaşa' da tersane içinde (Mühendishane-i Bahri Hümayun) adı ile kuruldu. 29 Ekim 1784 de Sadrazam Halil Ahmedpaşa'nın teşebbüsü ve iki Fransız mühendisi yardımıyla, mektep programları genişletilerek bir (Bahriye Tatbikat Mektebi) ihdas edildi. Padişah III. Selim zamanında esaslı ıslahat haraketleri neticesi, Kaptaruderya Küçük Hüseyinpaşa'nın hizmeti ile Kadıköy' de inşa edilen bir binada (1795' de) Mühendishane-i Amire adında bir mektep tesis edildi. XIX. asrın başından itibaren, mektebin yeniden ihyası ve devrin icaplarına uygun bir hale getirilmesi hususunda muhtelif teşebbüsler yapıldı. Bu meyanda Padişah III. Selim'in Kaptanıderyası Hüsrevpaşa zamanında Mühendishanei Bahri adı ile Heybeliada'da evvelce Bahriye Kışlası olarak inşa edilen binaya nakledildi (1824). Kırım Harbi sırasında, Bahriye Mektebi yeni zihniyetle ele alındı. Üç çeyrek asır müddetince Deniz Mektebi normal olarak eski yerinde kaldı. Fakat i. Cihan Harbi sırasında (1917' de) bir defa daha yer değiştirdi ve Türk Ortodoks İlahiyat Mektebi'nde ve Mukaddes Teslis ve Grek Ticaret Mektebi'nde ve Panayia'nın kalıntılarında yerleşti. Bir sene sonra tekrar eski yerine döndü. İnşaiye sınıfı yeniden ihdas edildiği gibi Kasımpaşa'da "Haddehane" tabir edilen mektepte lüzumlu makine zabiti yetiştirilmekte iken devrin tekniğine uygun evsafta makine zabiti yetiştirilmek üzere şimdiki makine sınıf okulları binasında Çarkçı Mektebi ihdas edildi. Bunlara ilaveten bir namzet mektebi kuruldu. Bu mektebin yeri şimdiki Ruhban Okulu olup keza bu bina Mondros mütarekesi ve beynelmilel bir anlaşma gereğince Rum tebaya terk edilerek "Rum OrtodoksIarın Ruhban Okulu haline" dönüştü. (Halen aynı maksatla kullanılmaktadır.) Bu binanın terki ile talebeleride Çarkçı Mektebi talebeleri gibi Bahriye Mektebi'ne nakledildi. Bu suretle her iki mektep Mekteb-i Bahriye adı altında çalışmalarına devam etti. 27 Mayıs 1928'de Erkanı Harbiye-i Umumiye Riyaseti emirleri ile "Mekteb-i Bahriye" tedrisatı maarif esaslarına inkılap ettirildi. Ve Deniz Lisesi adını aldı. Üç yıllık lise tahsilini müteakip, iki yıl süreli harp mektebi tahsili ikame edilerek mektebin ismi DENİZ HARP MEKTEBİ ve LİSESİ oldu.
Triada Manastırı ve Kilisesi
Ada'nın kuzeyinde, bugünkü adıyla Ümit Tepesi'nde adalıların deyimiyle Papaz Dağındadır. İlk adı Sina kilisesine bağlı anlamına gelen Siyon idi. çünkü muhtemelen Kudüs Patrikhanesine bağlıydı. Ancak sonradan Hristiyanlığın temel ilkesi olan Tanrı, Hz. İsa ve Ruh-ü! Kudüs (Kutsal Ruh) üçlüsü anlamına gelen "Triada" adı verilmiştir. Manastır sonradan Ruhban Okulu'na dönüştürülmüştür. Kilise ise okulun bahçesinde uzaktan bakıldığında görülemeyecek kadar küçük bir yapıdır. Aya Triada Ada'nın en eski manastın ve kilisesidir. Çok eski bir inanışa göre manastırın kurucusu Patrik Fotiyus'dur.
Ayios Nikolaos Rum Ortadoks Kilisesi
Ayios Nikolos Kilisesi patrik I.Samuil (Byzantios) hayatının son dört senesini yaşadığı ve 10 Mayıs 1775'te ölünce kilisenin altına gömüldüğü mezarın üstüne inşa edilmiştir. II.Abdülhamit zamanında (1894) büyük zelzelede oldukça harap olduğundan esaslı bir tamir görmüştür.
Aya Yorgi (Saint Georges) Uçurum Kilisesi
Heybeliada'nın Büyükada (Nizam semtine karşı) cephesinde, sanatoryum yolu üzerinde yüksekçe bir falez üzerinde olması sebebiyle, Krimnos Precipise Uçurum manastırı da denir. S.Vizandios'a göre manastır kolay kırılan bir kaya üzerindedir. 1862' de toprak kaymasını önlemek üzere bir keşiş Aya Effimia ayazması üzerine duvar yaptırmıştır.
Süslü Mezar
Aya Yorgi manastırının önündeki yola yakın bir yerde kubbeli, renkli camlı, içindeki yüksek bir kaide üzerinde melek heykeli olan çok güzel özgün bir mezardır. İngiltere'nin Gemlik baş konsolosu Kangelidis' in karısına aittir, heykelleri İtalya' dan getirtilmiştir. 1868 yılında yapılmıştır. Kangelidis'in de kendi mezarı da avlusundadır.
Sanatoryum
Eskiden verem hastalığı ile savaşmak için, güzel havalı yerlerde dinlenmekten başka çare yoktu. Heybeliada'nın havasının da eskiden beri vereme iyi geldiği biliniyordu. Bu hastalığa tutulan kişiler Ada'ya gelir ve şifa bulurlardı. Sanatoryum da bu nedenle Heybeliada'da kuruldu.
Cumhuriyetin ilanından sonra Ada'daki ilk önemli olay Sanatoryum un açılışıdır. Sanatoryum 1 Kasım 1924 günü 16 yataklı küçük bir hastane olarak, Çam Limanının Yeşil Burun adındaki burnun dibindeki binada açıldı. Önceleri erkek hastalar kabul ediliyordu. Hastane kısa sürede gelişti, sonra sanatoryumun kurucusu Dr.Tevfik İsmail Gökçe'nin adı verilen kadınlar kısmı da açıldı.
1 Ağustos 2005 tarihinde Sağlık Bakanlığı'nın verdiği onayla Heybeliada Sanatoryumu Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nin Süreyyapaşa Göğüs Kalp ve Damar Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne kadro ve tıbbi donanımı ile nakledilmesi kararı verildi.
Heybeliada Camii
Ümit sokağında bulunan camii "İstanbul'da Yeni Postane karşısında ve Valide Hanımın bulunduğu yerde arsa haline inkılap eden Kadıasker Abdülkadir Efendi Camii (diğer adıyla meydancık camii) ne bedel olarak, yine bu nam altında, vakıflar idaresi tarafından yaptırılmış, planları 1935-36 tarihlerinde tanzim edilmiştir.
Ulaşım
Heybeliada'ya İstanbul Şehir Hatları, İstanbul Deniz Otobüsleri, Mavi Marmara, Prens Tur, Dentur, Turyol firmaları düzenli olarak sefer düzenlemektedir. Bostancı'dan kalkan motorlar yaklaşık 25 dakikada adaya varırken, Kabataş'tan kalkan vapurlar 1 saat 10 dakika, Kabataş'tan kalkan deniz otobüsleri yaklaşık 40 dakika, Kartal'dan kalkan motorlar ise yaklaşık 30 dakikada adaya varmaktadır. Heybeliada'ya sefer yapan firmalar genelde yaz ve kış olarak 2 tarife kullanmaktadır. Bu seferlerin sıklığı da hafta içi ve hafta sonu günlerde değişmektedir. İlgili seferler tarifeler kullanılarak takip edilebilmektedir.http://www.uzmantv.com/heybeliadada-nereleri-gorebiliriz
http://www.uzmantv.com/heybeliadaya-nasil-gidebiliriz